Wat gebeurde er eigenlijk in ons dorp en onze omgeving tijdens de mobilisatie in de Eerste Wereldoorlog? Kees van Maastrigt, voormalig leraar geschiedenis aan het Altena College, is op uitnodiging van de Historische Vereniging op 8 oktober 2014 naar De Kwinter gekomen om hier meer over te vertellen.

Hoewel Nederland neutraal is in de Eerste Wereldoorlog worden er wel overal militairen ingekwartierd. In onze streek zijn dat vooral oudere soldaten (van de landweer) en dan met name in Andel, Giessen, Rijswijk, Uitwijk, Uppel, Sleeuwijk en Werkendam. Als vergoeding krijgen de mensen met soldaten in huis 80 cent per soldaat per dag en voor een officier f 1,50. Kolonel Van Doorninck, de baas van alle soldaten, vestigt zich in het Sleeuwijkse pand Vlietenstein.

Door de oorlog komen er ongeveer een miljoen Belgische vluchtelingen naar Nederland. Uiteindelijk worden zij opgevangen in hele grote kampen. Voor het grensgebied wordt de staat van beleg afgekondigd. Het smokkelen wordt een lucratieve bezigheid maar de controle hierop is heftig. In 1916 worden hierbij 300 mensen zonder pardon doodgeschoten. Er wordt zelfs een ‘draad des doods’ aangelegd; het aantal mensen dat hierbij omkomt is onbekend.

Tijdens de periode 1914-1918 worden overal groepsschuilplaatsen gebouwd. In onze streek zijn er inmiddels 20 gevonden en het is de bedoeling hierlangs een leuke fietsroute te maken. Kees van Maastrigt toont ook een foto van een luisterput waarbij een soldaat met ‘speciale oren’ is afgebeeld. Wellicht is de gevonden luisterput in onze streek de enige in Nederland die bewaard is gebleven.

Uit de archieven is gebleken dat 20 soldaten – waaronder de vader van Grietje Post – hun bruid in Werkendam hebben gevonden. In mei 1919 worden de gebruikte barakken inclusief inventaris verkocht. In november verschijnt de jaarlijkse uitgave van de Historische Reeks en hierin is ook veel informatie opgenomen over de Eerste Wereldoorlog. Aan het eind van de avond bedankt bestuurslid Bas voor den Dag spreker Kees van Maastrigt voor de boeiende avond, overhandigt hem een boekenbon en wenst een ieder wel thuis.